Zespół dworski, z pocz. XIX w. » Lubonia

foto: Humorysta

Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1310 roku. W latach 1395 - 1405 właścicielami osady był ród Wyskotów, nastepnie : w latach 1404 - 30 Oderfeldowie, lata 1404 - 1029 Katarzyna Szybanowa Lubońska; w latach 1430-1502 Krakwicze. W latach 1581 i 1585 właścicielem był Stanisława Rydzyński. W 1700 roku Lubonia, wraz z Oporowem i Oporówkiem, była własnością Andrzeja Romatowskiego, a w 1719 roku Anny z Romatowskich Malczewskiej i Teresy z Golimskich Prusimskiej. W 1774 roku własność Melchiora Skarbka Malczewskiego, cześnika brzeskiego i kujawskiego, od którego w 1777 roku majątek nabył Kazimierz Turno, cześnik i stolnik kaliski, generał wojsk koronnych. Po jego śmierci w 1792 roku dziedziczyła Kordula z Gorzeńskich Turnina. Od ich syna Adama w 1805 roku majątek kupił Wojciech Morawski. W 1809 roku po śmierci Wojciecha Lubonię odziedziczył generał wojsk polskich hrabia de Demba Dzierżykray Franciszek Morawski (1783-1861). Ród ten wywodzi się od rycerzy czeskich przybyłych do Polski w roku 966 razem z Dąbrówką żoną Mieszka I. W roku 1831 Franciszek Morawski gościł na swym dworze wieszcza Adama Mickiewicza. W opracowaniu (...) "Historia Wsi Lubonia" Pana Bernarda Szmatuły czytamy, (...) " poeta wspomina gościnny dwór luboński, pisząc " (...)  „Dom mieszkalny niewielki lecz zewsząd chędogi ...” a w podzięce za życzliwe przyjęcie w Luboni, dodaje (...)  ... „ Brama na wciąż otwarta przechodniom ogłasza, że gościnna i wszystkich w gościnę zaprasza ...” Następnymi właścicielami byli: od 1848 r. Tadeusz Kajetan, szambelan królewski, od 1889 r. jego syn Henryk, a od 1920 r. syn Antoni.

 

Dwór zbudował w 1792 Adam Turno, kapitan i szwoleżer napoleoński, który sprzedał Lubonię Wojciechowi Dzierżykraj-Morawskiemu w 1805 r. Rozbudowany w końcu XIX wieku dla Henryka Morawskiego. Skierowany fasadą na zachód, murowany, otynkowany. Parterowy z mieszkalnym poddaszem. Na rzucie prostokąta z nowszymi partiami: dwukondygnacyjnym skrzydłem w partii południowej i nieco węższą, prostokątną w rzucie, jednokondygnacyjną kaplicą oraz prostokątną w rzucie dobudówką od wschodu. Korpus kryty dachem naczółkowym, skrzydła dachami dwuspadowymi. Wnętrza dwutraktowe, w południowej części kaplica. Elewacja korpusu ośmioosiowa. 

 

Oficyna z przełomu XIX/XX wieku, murowana i otynkowana. Dwukondygnacyjna, podpiwniczona, kryta dachem dwuspadowym, na planie wydłużonego prostokąta, w elewacji północnej środkowy ryzalit trzyosiowy, zwieńczony trójkątnym szczytem, w elewacji południowej trzyosiowy podcień i loggia na piętrze na drewnianych słupach. Narożniki zaakcentowane boniowaniem. Park krajobrazowy, o powierzchni około 3 ha z XIX wieku, z dwoma stawami. Drzewostan: lipy, klony i dęby.

 

Tekst: Janusz Stor ( Humorysta )

    kompilacja - Majatki Wielkopolskie Tom IV, Powiat Leszczyński - Magdalena Jarzewicz

                     -  Historia Gminy Krzemieniewo: Historia Wsi Lubonia - Bernard Szmatuła

                    

Oceń obiekt:

Zobacz również:

Województwo: wielkopolskie Powiat:  leszczyński  Gmina:  Krzemieniewo Miejscowość:  Lubonia

Style architektoniczne